Σ’ ευχαριστούμε, Άγιε Θεέ, που μας φύλαξες όλη αυτή τη μέρα. Σ’ ευχαριστούμε και Σε δοξάζουμε, που μας αξίωσες να φθάσουμε στην ώρα αυτή τη βραδυνή.
Και τώρα, Σε παρακαλούμε να στείλεις κοντά μας άγγελο φύλακα, να φυλάξη την ψυχή και το σώμα μας από κάθε κακό. Αξίωσε μας, Κύριε, να περάσουμε τη νύχτα καλά.
Αξίωσε μας να σηκωθούμε το πρωί με υγεία και χαρά, για να Σε ευχαριστήσουμε και να δοξάσουμε το άγιο όνομα Σου. Άγίος Δημήτριος - Χώρα - Άγίος Νικόλαος - Γεράνεια
Ιεροί Ναοί της Σιάτιστας
Άγιος Δημήτριος Πολιούχος Σιάτιστας
Ιερά εικόνα Αγίου Δημητρίου Σιάτιστας
Ο σημερινός ναός είναι ο τρίτος κατά σειρά στη θέση αυτή και πιθανόν το πρώτο σε αρχαιότητα λατρευτικό μνημείο της Σιάτιστας. Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες ο πρώτος ναός ιδρύθηκε το1647, και ήταν μικρός σε διαστάσεις για να εξυπηρετεί τις λειτουργικές ανάγκες των πρώτων κατοίκων. Αργότερα, όταν η Σιάτιστα τον 17ο αιώνα άρχισε να αναπτύσσεται σε μεγάλη πόλη και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής, και ιδιαίτερα όταν ο πατριάρχης Αχρίδας Ζωσιμάς, καταγόμενος από την πόλη αυτή, μετέφερε την έδρα της Μητρόπολης από το Σισάνι στη Σιάτιστα, ο μικρός αυτός ναός δεν επαρκούσε για τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες, έτσι κατεδαφίστηκε και στη θέση του το 1801 ανεγέρθη άλλος, «τω κάλλει και τω μεγέθει περικαλλέστατος», με περίφημο ξυλόγλυπτο τέμπλο, ωραιότατες τοιχογραφίες και πολύτιμα κειμήλια. Το 1856 χτίστηκε δίπλα στο ναό μεγαλοπρεπές κωδωνοστάσιο εξαγωνικής κάτοψης ύψους 25 μέτρων περίπου και αποτελεί μέχρι και σήμερα καύχημα της πόλης. Δυστυχώς την Τρίτη 13 Ιουλίου του 1910 ο περίφημος ναός του Αγίου Δημητρίου «εγένετο παρανάλωμα του πυρός εν διαστήματι ημισείας ώρας μεθ’απάντων των εν αυτώ πολυτίμων ιερών κειμηλίων» γράφει ο Αθ. Κανατσούλης από απροσεξία γυναικός η οποία «επικόλλησε αναμμένο κερί πάνω σε εικόνα» συμπληρώνει ο Χ. Κανατσούλης. Ανάμεσα στα πολύτιμα κειμήλια που κατέστρεψε η φωτιά ξεχώριζε και ο χρυσοκέντητος και βαρύτιμος επιτάφιος, «έργον Βιενναίου καλλιτέχνου εφάμιλλος και ισότιμος προς τους καλλίστους των ναών Κωνσταντινουπόλεως και Αθηνών». Η μεγάλη αυτή όμως καταστροφή που άφησε τη Σιάτιστα χωρίς καθεδρικό ναό δεν έκαμψε το ηθικό των κατοίκων της. Την επόμενη μέρα ο Μητροπολίτης Ιερόθεος προχώρησε σε εκλογή δωδεκαμελούς επιτροπής για την ανέγερση νέου ναού, και αμέσως άρχισαν οι απαιτούμενες ενέργειες. Στις 2 Ιουνίου του 1912, ο μητροπολίτης Ιερόθεος αναγγέλλει την έκδοση σχετικού τουρκικού φιρμανιού για την ανέγερση του τρίτου πλέον ναού του Αγίου Δημητρίου. Ο τρίτος ναός είναι αυτός που βλέπεις αγαπητέ αναγνώστη/προσκυνητή, μνημείο πλέον και καύχημα της πόλης, αρχιτεκτονικό μεγαλούργημα, έργον του Σιατιστινού αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου, ενός από τα πρώτα ονόματα των μεγάλων δημιουργών της νεότερης Ελλάδος. Πνευματικές μορφές και ηθικά αναστήματα όπωςοπατριάρχης Ζωσιμάς, ο Αγαθάγγελος Στεφανάκης, ο Μεθόδιος Ανθρακίτης κ.ά., οπλαρχηγοί και μακεδονομάχοι αγωνιστές του έθνους, ρήτορες και διδάσκαλοι, φιλόσοφοι της περιοχής και του γένους όπως ο Μιχ. Παπαγεωργίου (1727-1796), ο Γεώργ. Ζαβίρας κ.ά., διδάσκαλοι, μητροπολίτες, ιερείς και πλήθος άλλων ανθρώπων του πνεύματος καθώς και περίφημες σχολές έδρασαν, δίδαξαν, ιερούργησαν και λειτούργησαν υπό τη σκέπη του Ι. Ναού του Αγ. Δημητρίου Σιάτιστας. Δικαιολογημένα λοιπόν ο ναός αυτός αποτελεί καύχημα της Σιάτιστας, μιας μικρής πόλης η οποία όπως αναφέρει και ο μακαριστός επίσκοπος Αντώνιος (1920-2005) στα χρόνια της τουρκοκρατίας διακρίθηκε για τον αμιγή ελληνικό πληθυσμό της, την πλούσια παιδεία, τους λογίους και τους πραματευτάδες, την οικονομική άνθιση, τα περίφημα αρχοντικά και τους λαμπρούς μεταβυζαντινούς ναούς, δείγματα της πηγαίας πίστεως και πατρώας ευσεβείας των κατοίκων της. O Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Δημητρίου Σιατιστης του Αναστασίου Δάρδα Δρ. Θεολογίας
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου Σιάτιστας
 |
 |
|
 |
 |
 |
|
 |
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μας έδωσε η κόρη του Θωμαή Πουσκούρη ο Εμμανουήλ Μάλαμας γεννήθηκε στη Σιάτιστα το έτος 1887 και φοίτησε στο Τραμπάντζειο Γυμνάσιο . Το έτος 1903 πήγε στην Κωνσταντινούπολη και συμπλήρωσε τις Γυμνασιακές του σπουδές στο Λύκειο Χατζηχρήστου. Το 1907 γράφηκε στο Πολυτεχνείο Κωνσταντινουπόλεως και σπούδασε αρχιτέκτονας - πολιτικός μηχανικός. Τέλειωσε με άριστα τις σπουδές του το 1911. Ενώ σπούδαζε εργαζόταν ως υπομηχανικός υπό τον διαπρεπή πολιτικό μηχανικό Γεώργιο Θεοχαρίδη, γιο του Θεοχάρη Κάλφα. Το 1912 ήρθε οικειοθελώς στην Αθήνα και κατετάγη ως εθελοντής στον Ελληνικό στρατό. Διακρίθηκε στους Βαλκανικούς πολέμους και παρασημοφορήθηκε στις μάχες των Πεστών, Αετοράχης, Μπιζανίου και Κιλκίς-Λαχανά. Έλαβε μέρος στον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο , διακρίθηκε στο Μακεδονικό Μέτωπο 1916-1918 και παρασημοφορήθηκε για την επιτυχή διάβαση του ποταμού Στρυμόνα. Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας τραυματίστηκε δυο φορές, η γερή του κράση όμως τον βοήθησε να αναρρώσει σύντομα. Μετά το τέλος του πολέμου παντρεύτηκε κι εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Θεσσαλονίκη. Ασχολήθηκε με την ανοικοδόμηση της πόλης και την κατασκευή έργων εποικισμού για τη στέγαση των προσφύγων. Από το 1923 μέχρι το 1939 ανέλαβε την κατασκευή πολλών δημόσιων και ιδιωτικών οικοδομικών έργων. Μεταξύ αυτών είναι; 1.Ιερός ναός Αγίου Δημητρίου Σιάτιστας, μαζί με τον Αριστοτέλη Ζάχο 2. Δημαρχείο Κοζάνης 3. Μέγαρα Μιχαήλ Κουκουλίδη και Τσιστοπούλου, 1925-1926 4. Ανακαίνιση Μεγάρου Καραβάν Σεράι 1927 ( σημερινό Δημαρχείο Θεσ/νίκης) 5.Κατασκευή Λιμένος Θεσ/νίκης 1937-1938 ( Λιμεναρχείο Β βραχίων) 6.Ιερός ναός Αγίου Νικολάου Σιάτιστας, Γεράνεια 1937 7. Ανακαίνιση Ιερού Ναού Παναγίας Χαλκέων, 1939 Το 1940 στρατεύτηκε στην αεράμυνα και, αφού πέρασε όλα τα δεινά της Γερμανικής Κατοχής ,το 1945 του ανετέθη από τους ΄Αγγλους η επίβλεψη της επισκευής του λιμένα Θεσσαλονίκης. Μεταπολεμικά έργα: η κατασκευή της νέας παραλιακής λεωφόρου Θεσ/νίκης και η επίβλεψη της κατασκευής του αμαξοστασίου του ΟΑΣΘ, 1963. Πέθανε το 1974 στη Θεσ/νίκη. ( Από το άρθρο του συνεργάτη μας κ. Γεωργίου Μπόντα στην εφημερίδα ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ στις 12 Δεκεμβρίου 1997. Έχει χρονολογία 1919 και μας παραχωρήθηκε από τον κ. Γεώργιο Μπόντα) Ε Ν Ο Ρ Ι Α Κ Ο Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Α Γ Ι Ο Υ Ν Ι Κ Ο Λ Α Ο Υ Σ Ι Α Τ Ι Σ Τ Α Σ Μια όμορφη και ζεστή γωνιά υπάρχει στη Σιάτιστα και καλοδέχεται όλες τις ηλικίες και ιδιαίτερα τη νεολαία. Βρίσκεται στη Γεράνεια δίπλα στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου. Είναι η αίθουσα του Ενοριακού Κέντρου αυτής της ενορίας. Συναντήσαμε τον Ιερέα της ενορίας και του ζητήσαμε να μας ενημερώσει σχετικά με τις δραστηριότητες του κέντρου αυτού και αυτός μας είπε: Έχουν περάσει είκοσι δύο και πλέον χρόνια από τον Αύγουστο του 1982 όταν ήλθα ως δάσκαλος στην πόλη της Σιάτιστας και χειροτονήθηκα διάκονος και στη συνέχεια Ιερέας. Μια από τις πρώτες μου προτεραιότητες ήταν να δημιουργηθεί στην ενορία ένα πνευματικό κέντρο, για να μπορούν να συγκεντρώνονται κυρίως τα παιδιά και οι νέοι, ώστε να περνούν όμορφα τις ελεύθερες ώρες τους. Ευλογία Θεού ήταν που υπήρχε στη θέση αυτή δίπλα στον Ιερό Ναό μια ευρύχωρη αίθουσα Τελετών, δωρεά του ευεργέτη Νικολάου Τύρνα. Την αίθουσα αυτή ξεκινήσαμε να την χρησιμοποιούμε για ποικίλες δραστηριότητες, οι οποίες εναλλασσόμενες συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Εδώ μέσα γίνονται τα μαθήματα των κατηχητικών σχολείων της ενορίας μας. Με τη βοήθεια και άλλων κατηχητών λειτουργούν κατηχητικά για παιδιά προσχολικής ηλικίας και για παιδιά του Δημοτικού Σχολείου. Γίνονται συνάξεις και συζητήσεις για νέους και νέες του Γυμνασίου και του Λυκείου. Γίνονται συγκεντρώσεις και συζητήσεις, με εργαζόμενους και οικογενειάρχες, επάνω σε διάφορα θέματα. Επίσης γίνονται έκτακτες συγκεντρώσεις με την άφιξη πατέρων από το ΄Αγιον Όρος ή άλλων πνευματικών αδερφών. Τα πρώτα 12 χρόνια γινόταν εντός της αίθουσας οι εσπερινές ομιλίες, οι οποίες τώρα γίνονται εντός του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου. Καθημερινώς η αίθουσα είναι ανοικτή πρωί και απόγευμα, και μπορούν, όσα παιδιά θέλουν, να έρχονται για παιχνίδι (υπάρχουν πολλά επιτραπέζια παιχνίδια), να δουν κάποια video-κασέτα με ενδιαφέροντα θέματα ή κινούμενα σχέδια, να δανειστούν κάποιο βιβλίο, από τα περίπου 1800 βιβλία της δανειστικής βιβλιοθήκης, τα οποία έχουν ποικίλο περιεχόμενο ή να αγοράσουν κάποιο βιβλίο από το ενοριακό βιβλιοπωλείο. Το βιβλιοπωλείο έχει περισσότερους από 1300 τίτλους με περιεχόμενο θρησκευτικό, πνευματικό, ιστορικό, λογοτεχνικό, επιστημονικό, για παιδιά, για νέους, για μεγάλους, για γονείς, για επιστήμονες. Μέσα στην αίθουσα του Ενοριακού κέντρου τα παιδιά των κατηχητικών Σχολείων έχουν παίξει πολλές φορές θέατρο, έκαναν χορωδίες, διοργάνωσαν διαγωνισμούς πιγκ - πογκ και σκάκι, έκαναν εκθέσεις βιβλίου, βυζαντινών εικόνων και ζωγραφικής. Εκτός της αίθουσας συμμετείχαν σε τουρνουά ποδοσφαίρου και μπάσκετ. Σχεδόν κάθε χρόνο διοργανώνουν μορφωτικές και προσκυνηματικές εκδρομές. Πριν δεκαπέντε χρόνια με τη χάρη του Θεού, την ευλογία του Σεβασμιωτάτου, την όρεξη των νέων και την αγάπη των ενοριτών και άλλων φίλων από άλλες περιοχές, ξεκινήσαμε τη δημιουργία του ραδιοφωνικού σταθμού μας «ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ». Είναι ο Ρ/Φ σταθμός της Ιεράς Μητροπόλεώς μας, του οποίου οι εγκαταστάσεις (studio - πομπός - μηχανήματα -εξοπλισμός -κτίσματα) έχουν γίνει από τους νέους της ενορίας μας και την οικονομική συμπαράσταση των φίλων της Ραδιοφωνίας. Ως ερασιτέχνες εκφωνητές και ρυθμιστές του ήχου των διαφόρων εκπομπών έχουν περάσει μέχρι σήμερα περισσότεροι από 140. Και μεγάλοι, και νέοι αλλά και παιδιά. Ο ραδιοφωνικός σταθμός εκπέμπει κάθε μέρα στους 103MHz στα FM, από τις 8 το πρωί μέχρι τις 3 τα μεσάνυχτα.. Όλοι όσοι εργάσθηκαν ή ακόμη εργάζονται στο ραδιοφωνικό σταθμό, το κάνουν επειδή τους αρέσει να προσφέρουν αφιλοκερδώς το ταλέντο τους και το χρόνο τους. Αγαπούν τον συνάνθρωπο, ο οποίος περιμένει με λαχτάρα να ακούσει κάτι το ωφέλιμο, το εθνικό, το θρησκευτικό, το ηθικό, το χαρούμενο. Καθημερινά μας τηλεφωνούν για να μας ευχαριστήσουν και να δείξουν την συμπαράστασή τους στο έργο της ραδιοφωνίας. Και τα παιδιά και όλοι μας παίρνουμε θάρρος και κουράγιο για να συνεχίσουμε. Δεν υπάρχει άνθρωπος, μικρός ή μεγάλος, που να πέρασε από την αίθουσα του ενοριακού κέντρου και να μην πήρε δωρεάν κάτι, ένα περιοδικό χριστιανικό ή μία εφημερίδα χριστιανική ή ένα βιβλίο, ή μία εικόνα. Αυτά μπορούν να υπολογισθούν σε δεκάδες χιλιάδες. Από το ενοριακό κέντρο της ενορίας μας, αυτά τα 22 χρόνια, έχουν περάσει πάμπολλα παιδιά, νέοι και νέες, οι οποίοι ωφελήθηκαν ποικιλοτρόπως. Το ενοριακό κέντρο είναι ανοιχτό για όλους τους νέους, για όλα τα παιδιά και τους μεγάλους, και μπορούν να έρθουν να το ιδούν και να το γνωρίσουν από κοντά, να ζήσουν τις διάφορες δραστηριότητες και να βρουν μια όμορφη και ζεστή γωνιά με τόση ζωτικότητα. Ευχαριστούμε πολύ το Θεό για όλα όσα μας έχει προσφέρει.
Φωτογραφικό ρεπορτάζ με τις δραστηριότητες του ενοριακού κέντρου
Αγίου Νικολάου Σιατίστης
 |
 |
 |
|
|
Εκδήλωση τιμής στον Επίσκοπο κ.κ.Αντώνιο
|
Ο πατήρ Βασίλειος
|
Διάλεξη με τον
π. Κων/νο Πλευράκη
|
|
 |
 |
 |
|
|
Η αίθουσα του ενοριακού κέντρου
|
Το βιβλιοπωλείο
|
Στούντιο Ραδιοφωνίας |
|
 |
 |
|
|
|
Τα παιδιά παίζουν σκάκι
|
Αγρυπνία στον Ιερό Ναό Αγίου Σεραφείμ του Σαρωφ |
Ο ΄Αγιος Νικόλαος Έδρασε την εποχή των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού, Μαξιμιανού και Μεγάλου Κωνσταντίνου. Στην αρχή αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο, λόγω όμως της ξεχωριστής αρετής του τιμήθηκε, χωρίς να το επιδιώξει, με το αξίωμα του αρχιεπισκόπου Μύρων. Από τη θέση αυτή καθοδηγούσε με αγάπη το ποίμνιό του και ομολογούσε με παρρησία την αλήθεια. Για το λόγο αυτό συνελήφθη από τους τοπικούς άρχοντες και ρίχτηκε στη φυλακή. Όταν όμως ανήλθε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Μέγας Κωνσταντίνος ελευθερώθηκαν όλοι οι χριστιανοί και έτσι ο Νικόλαος επανήλθε στο αρχιεπισκοπικό θρόνο. Μάλιστα έλαβε μέρος στην Α' Οικουμενική Σύνοδο, όπου ξεχώρισε για τη σοφία και την ηθική του τελειότητα. Προικισμένος με το χάρισμα της θαυματουργίας έσωσε πολλούς ανθρώπους και όσο ήταν εν ζωή αλλά και μετά την κοίμησή του. Για παράδειγμα όταν κάποτε κινδύνευσε κάποιος στη θάλασσα- λόγω σφοδρών ανέμων- και επικαλέστηκε το όνομα του αγίου σώθηκε και μάλιστα ενώ βρισκόταν στη μέση του πελάγους βρέθηκε αβλαβής στο σπίτι του. Το θαύμα έγινε αμέσως γνωστό στην Πόλη και ο λαός προσήλθε αμέσως σε λιτανεία και αγρυπνία προκειμένου να τιμήσει το θαυματουργό ' Αγιο. ( αναδημοσίευση από το δικτυακό τόπο της Εκκλησίας της Ελλάδας) siatistanews.gr
Η Σιάτιστα του 17ου αιώνα εξελίχτηκε σε εμπορική και βιοτεχνική πολιτεία. Η περίοδος που μητροπολίτης της Σιάτιστας ήταν ο Ζωσιμάς Ρούσης (1686 – 1746) θεωρείται η χρυσή περίοδος για την πόλη. Την εποχή εκείνη χτίστηκαν και οι περισσότεροι ναοί, αφού επιφανείς Σιατιστινοί παρείχαν σημαντική οικονομική βοήθεια. Ο πιο παλιός ναός που σώζεται ως σήμερα είναι ο ναός της Αγίας Παρασκευής στην πλατεία της Γεράνειας. Χτίστηκε το 1677 και αποτελεί αξιόλογο μνημείο μεταβυζαντινής τέχνης. Το εξαιρετικό επίχρυσο ξυλόγλυπτο τέμπλο αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού όλων των επισκεπτών. Στο ναό της Αγίας Παρασκευής λειτουργούσε, στα χρόνια της τουρκοκρατίας, κρυφό σχολειό, όπως μου διηγήθηκε ο γερο παπά-Νικόλας. Χαρακτηριστικός είναι και ο επιτάφιος της εκκλησίας, έργο του 1741, με ζωγραφική και στις δυο όψεις του ξύλου. Νότια της Αγίας Παρασκευής βρίσκεται κολλημένος ο ναΐσκος της Παναγίας, που μαζί με την κοινή αυλή και το τεράστιο καμπαναριό αποτελούν ένα όμορφο σύνολο.
Για το καμπαναριό της Αγίας Παρασκευής είχε διηγηθεί παλιότερα ο αείμνηστος δάσκαλος Λ. Κούγιας ότι οι “Χωριώτες” είχαν χτίσει πρώτοι το καμπαναριό της χώρας δίπλα στο ναό του Αγίου Δημητρίου και για να μη φανεί ότι οι “Γερανιώτες” υστερούσαν σε τέτοιου είδους έργα και προπαντός επειδή δεν άντεχαν τα πειράγματα των Χωριωτών, έκαναν τα αδύνατα δυνατά να υψώσουν κι αυτοί το δικό τους καμπαναριό, μεγαλύτερο και επιβλητικότερο απ’ αυτό της Χώρας. Μαζεύτηκαν τότε όλοι οι Γερανιώτες και απαίτησαν από τους επιτρόπους της ενορίας να διαθέσουν όλα τα χρηματικά αποθέματα στο χτίσιμο του καμπαναριού. Επειδή τα χρήματα πάλι δεν ήταν αρκετά σκέφτηκαν να ζητήσουν δανεικά από τους ευπορότερους. Έτσι αμέσως μετά την απόφαση αυτή, πραγματοποιήθηκε η φιλοδοξία τους και χτίστηκε το καμπαναριό που δεσπόζει από το 1862, όπως αναγράφεται σε μια πλάκα της ανατολικής πλευράς, μέχρι σήμερα. Μια άλλη παλιά και όμορφη εκκλησία είναι του Προφήτη Ηλία, στο μέσο σχεδόν των δύο συνοικιών. Χτίστηκε το 1701 και ανακαινίστηκε το 1740. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι παραστάσεις της δημιουργίας του Αδάμ, της Δευτέρας Παρουσίας και της ρίζας του Ιεσσαί με τους αρχαίους φιλοσόφους, θέμα όχι συνηθισμένο σε χριστιανικούς ναούς. Η αντίστοιχη απεικόνιση στο ναό της αγίας Παρασκευής φανερώνει την άνθηση των γραμμάτων εκείνη ρην περίοδο στη Σιάτιστα.
Την περίοδο αρχιερατείας του Ζωσιμά χτίστηκαν κι άλλοι ναοί. Το 1702 ο Άγιος Μηνάς στο μέσο του δρόμου Χώρας – Γεράνειας, το 1709 στην είσοδο της Γεράνειας ο Άγιος Νικάνορας, το 1744 ο ναός των δώδεκα Αποστόλων. Όλοι αυτοί ναοί είναι χτισμένοι σε σχετικό βάθος, αφού γνωρίζουμε ότι οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν το χτίσιμο των εκκλησιών πάνω από το έδαφος. Μεταγενέστεροι είναι οι ναοί του Αγίου Γεωργίου (1760), του Αγίου Χριστοφόρου (1801), των Αγίων Ταξιαρχών (1798). Μικρότεροι ναοί, που χτίστηκαν σχετικά πρόσφατα ανεβάζουν τον αριθμό των εκκλησιών της Σιάτιστας σε 22. Στη Σιάτιστα λειτουργούν σήμερα δύο ενοριακοί ναοί, του Αγίου Δημητρίου στη χώρα και του Αγίου Νικολάου στη Γεράνεια. Ο αρχικός μητροπολιτικός ναός του Αγίου Δημητρίου είχε χτιστεί αρχικά το 1647, κατεδαφίστηκε το 1801 και ξαναχτίστηκε, κάηκε όμως το 1910, για να χτιστεί τον επόμενο χρόνο με τη σημερινή του μορφή. Και ο ναός του Αγίου Νικολάου είχε χτιστεί παλιότερα, το 1743, αλλά κατεδαφίστηκε το 1929 και οικοδομήθηκε ο σύγχρονος. Η Σιάτιστα είναι έδρα της Μητρόπολης “Σισανίου και Σιατίστης”. Από τον τίτλο φαίνεται ότι αρχικά είχε την έδρα στο Σισάνι, αλλά η έδρα της μεταφέρθηκε όταν μητροπολίτης ήταν ο Ζωσιμάς και στο χρονικό διάστημα 1695 – 1699. Μέχρι το 1767 ήταν επισκοπή, αλλά προάγεται σε μητρόπολη το 1767, όταν με την κατάργηση της επισκοπής Αχρίδος στην οποία υπαγόταν, κατατάχτηκε στις επαρχίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
wikipedia
Το μοναστήρι της Παναγιάς στο Μικρόκαστρο Πολύ κοντά από τη Σιάτιστα το χωριό Μικρόκαστρο βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας Μικρικάστρου, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, γνωστό ως ''ιερά Μονή της Παναγίας εν Τσιαρουσίνω''. Ο ναός χτίστηκε το 1797 και ήταν εξοχικός ναός της ενορίας Μικροκάστρου. Ως μοναστήρι αναφέρεται σε έγγραφο του 1842 όπου και τοποθετείται η ίδρυση του. Με τον νόμο συγχώνευσης των μοναστηριών το 1930-1932 το μοναστήρι της Παναγίας ήταν το μόνο που παρέμεινε, ενώ τα άλλα έγιναν μετόχια. Το 1993 η μονή μετατράπηκε σε Γυναικεία Κοινοβιακή Μονή και εγκαταστάθηκαν οι πρώτες μοναχές. Σήμερα η διαμόρφωση και ο ευπρεπισμός των αύλειων χώρων, οι ανακαινιστικές εργασίες η συγκρότηση της Αδελφότητας και η πνευματική του ακτινοβολία το καθιστούν ένα από τα σπουδαιότερα μοναστήρια στο νομό Κοζάνης.
Το καθολικό του μοναστηριού είναι τρίκλιτη βασιλική και αγιογραφήθηκε το 1797 από Ηπειρώτες Καπεσοβίτες ζωγράφους. Οι τοιχογραφίες είναι εξαιρετικής τέχνης. Θαυμασμό προκαλεί το ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο που σε ορισμένα σημεία του ακολουθείται η τεχνική του ''τρυπητού'' δηλαδή με διαμπερή κενά ανάμεσα στα θέματα. Από τις εικόνες, η θαυματουργούς της Θεοτόκου, που θεωρείται και η προστάτιδα της μονής, είναι η παλαιότερη, με πιθανή χρονολογία το 1603, ενώ από μια πρόσφατη έρευνα χρονολογείται στον 13ο αιώνα. Ο λαός της Σιάτιστας και όλης της περιοχής είναι δεμένος με το μοναστήρι και την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Τον Δεκαπενταύγουστο μεγάλες παρέες με καταστόλιστα άλογα, επισκέπτονται το μοναστήρι για να προσκυνήσουν την Παναγιά. Το μεσημέρι επιστρέφουν στην πόλη, όπου το γλέντι και ο χορός στις πλατείες και τα σπίτια κρατάνε μέχρι τις πρωινές ώρες. Το έθιμο είναι ευρύτερα γνωστό ως «Οι καβαλάρηδες της Σιάτιστας» και κάθε χρόνο συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών, από ολόκληρη την Ελλάδα. Καθώς αποτελεί το μεγαλύτερο και πιο θαυμαστό εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου στη Δυτική Μακεδονία. Αξίζει κανείς να παρακολουθήσει τους επιδέξιους ιππείς της Σιάτιστας καθώς επιστρέφουν στην πόλη με τα άλογά τους όρθιοι πάνω στη σέλα. Ένα πανηγύρι λεβεντιάς και τόλμης, που έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ο Επισκέπτης μπορεί να φτάσει στην Μονή Μικροκάστρου οδικώς, μέσω της Εγνατίας οδού, ακολουθώντας τον κάθετο άξονα που οδηγεί στην Καστοριά. Όσο για την διαμονή σας, στην πόλη της Σιάτιστας αλλά και σε ολόκληρη τη γύρω περιοχή έχουν δημιουργηθεί ξενοδοχεία και ξενώνες που μπορούν να καλύψουν κάθε σας απαίτηση. ΜΟΝΗ ΜΙΚΡΟΚΑΣΤΡΟΥ Τηλέφωνο: 2465071307
Ανάμεσα στις κοινωνικές αξίες, πολύ σημαντική θέση στην Ελληνική ψυχή κατέχει η θρησκεία, η οποία ως αξία βρίσκεται πολύ ψηλά στη ζωή των Ελλήνων. Μπορεί από κάποιους η θρησκεία να χαρακτηρίστηκε «όπιο του λαού», αλλά αποδείχτηκε δυνατή και άντεξε στη φθορά του χρόνου. Ανάμεσα στους σκοπούς και τα ιδανικά της ζωής, πρώτη θέση κατέχει η ειρήνη στον κόσμο, ακολουθεί η θρησκεία και έπονται αξίες όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η προστασία του περιβάλλοντος, η ατομική ελευθερία, η καταπολέμηση του ρατσισμού, κ.α. Την αξία της Χριστιανικής προσφοράς και αγάπης, τίμησαν άνθρωποι που υπηρέτησαν το μοναστήρι της «Ι.Μ. Παναγίας Μικροκάστρου». Το Μικρόκαστρο, ένα κεφαλοχώρι του Βοίου, κοντά 33 χλμ από την Κοζάνη, γνωστό στο πανελλήνιο από τη μονή της Παναγίας. Η ιστορία του χωριού χάνεται στα βάθη των χρόνων και αυτό συνάγεται από επιγραφή στο εξωκλήσι του ΑΓ. Αθανασίου, εν έτει 1050μ.χ: «Ενταύθα κείται η κάρα Νικολάου ιερέως». Το δε όνομα του «χρωστάει» στο όρος Καστράκι, γνωστό από την μάχη της Σιάτιστας, Νοε.1912. Η Μονή της Παναγιάς υπήρξε αρωγός στους εθνικούς αγώνες της περιοχής, από την περίοδο της τουρκοκρατίας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον Μακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς Πολέμους, την Κατοχή και την Αντίσταση. Πριν την απελευθέρωση από τους Τούρκους (1913), συντηρούσε χρηματικά και το Δ. Σχολείο Μικροκάστρου. Στάση ζωής όμως για την ζωή του μοναστηριού, αποτελεί το κοινωνικό έργο, από πολύ παλιά, όταν στο μοναστήρι που βρίσκεται κάπου εκεί ψηλά στη Δ. Μακεδονία, κατοικούνταν από καλόγερους, χωρίς ψηλούς τοίχους να κρύβουν τον ήλιο και ανοιχτές πόρτες στο λαό. Στην είσοδο της εκκλησίας υπήρχε τότε η επιγραφή: «Η ιερά και σεβάσμια αυτή μονή της κοιμήσεως της θεοτόκου Μικροκάστρου, ιδρυθείσα το 1753, ανακαινίσθη ατρύτοις κόποις και μόχθοις του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σισανίου και Σιατίστης κυρίου Ιακώβου κατά τα έτη 1950-1958, επισκευασθέντος του ιερού Ναού και αναγερθέντων των τριών κτιρίων, ένθα εγκαταστήθησαν τα ευαγή ιδρύματα αυτής».
Ο Μητροπολίτης Ιάκωβος και τα ευαγή ιδρύματα αυτής… Διάσπαρτα γύρω από την εκκλησία βρίσκονται ακόμη, άδεια όμως σήμερα, γεμάτα ζωή κάποτε, τα τρία ευαγή ιδρύματα. -Το γηροκομείο το ορφανοτροφείο και το πρεβεντόρειο (το ειδικό ίδρυμα για ασθενικά παιδιά). Παράλληλα λειτουργούσε δημοτικό σχολείο για τα παιδιά των ιδρυμάτων και φυσικά μαγειρείο, εστιατόριο, παιδική χαρά, μηχανοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, κάτι πρωτοποριακό για την εποχή εκείνη. Το κάθε ίδρυμα είχε ξεχωριστή αξία και αυτό δεικνύει το μεγαλείο της Χριστιανοσύνης, όταν αυτή λειτουργεί προσφέροντας αγάπη Εκεί τα ορφανά μπορούσαν να νοιώσουν την αγάπη των ανθρώπων, να αισθανθούν πως έχουν οικογένεια και δεν είναι μόνα στον κόσμο. Η κ.Μαριάνθη προσέφερε την αγάπη της σε όλες εκείνες τις μικρές ψυχές, που τόση ανάγκη είχαν φροντίδας και μητρικής στοργής. Αλλά και οι γριούλες νιώθαν, όχι μόνον την αγάπη τόσων ανθρώπων γύρω, αλλά πραγματικό καταφύγιο κοντά στη μητέρα του θεού. Μια ξεχωριστή περίπτωση προσφοράς, προστασίας και φροντίδας, υπήρξε το «πρεβεντόρειο», όπου αδενοπαθή και ασθενικά παιδιά έχαιραν προστασίας και στήριξης στα δύσκολα εκείνα μεταπολεμικά χρόνια. Οι άνθρωποι που υπηρέτησαν αυτά τα ιδρύματα, από τον Μητροπολίτη Ιάκωβο, τον ηγούμενο Μακάριο, τον Πατέρα Χρυσόστομο Ζαφειρόπουλο, τον καλόγερο Αντώνιο, τον Μητροπολίτη Πολύκαρπο και τόσους υπαλλήλους, σίγουρα είχαν περίσσευμα αγάπης και στοργής για τα παιδιά και τις γριούλες. Ένα είδος ιεραποστολικής αγάπης προς τον πλησίον, όπου το «αγαπάτε αλλήλους» εγένετο πράξη. Η καρδιά της Δ.Μακεδονίας χτυπούσε στο μοναστήρι της Παναγίας Μικροκάστρου, που δεν υπήρξε μόνον φάρος της ορθοδοξίας και κέντρο Πνευματικό, αλλά προσέφερε κυρίως κοινωνικό έργο. Εδώ βρίσκεται η αξία της χριστιανικής προσφοράς αγάπης στην πράξη. Αυτή είναι η λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά! Αυτό ήταν το έργο της μονής και των ανθρώπων που την υπηρέτησαν εκείνα τα χρόνια. Ξετυλίγοντας το κουβάρι του χρόνου, διαβάζουμε μια επιγραφή στο ηγουμενείο, η μοναδική ίσως που απέμεινε: «Ανηγέρθη εκ βάθρων το ηγουμενείον τούτο προνοία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σισανίου και Σιατίστης κυρίου Διοδώρου Ηγουμενεύοντος του Πανοσιωτάτου Αρχιμανδρίτου Μακαρίου του Κεφαλληνός εν έτει Σωτηρίω,1937»
Ο Μητροπολίτης Διόδωρος και ο ηγούμενος Μακάριος, ήταν αυτοί που στα φτωχά, δύσκολα προπολεμικά, και κατοχικά χρόνια, προσέφεραν αγάπη και ψωμί στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής Δ.Μακεδονίας. Το μοναστήρι διατηρούσε αιγοπρόβατα, γελάδια, καλλιεργούσε χωράφια και αμπέλια και απασχολούσε 20-30 υπαλλήλους. Από τα «γεννήματα» αυτά, τράφηκαν όσοι είχαν ανάγκη στα δύσκολα εκείνα χρόνια. Ο Μητροπολίτης Ιάκωβος έρχεται στο μοναστήρι το 1944, συνεχιστής του κοινωνικού έργου του Μητροπολίτη Διοδώρου και βοηθούντος του «Σχεδίου Μάρσαλ», μπαίνουν σε τροχιά υλοποίησης κοινωνικά προγράμματα, πρωτοποριακά για την εποχή εκείνη, όπως και η αναμόρφωση των κτιρίων. Το 1951 επισκέπτεται το μοναστήρι ο υπ.δημοσίων έργων Κων.Καραμανλής, όπου εγκρίνεται σεβαστό χρηματικό ποσό για το ξεκίνημα των ιδρυμάτων. Το 1956 ακολουθεί η επίσκεψη της τ.βασίλισσας Φρειδερίκης και αυτό δείχνει το ενδιαφέρον της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας για το παραγόμενο έργο του υπερδραστείριου Μητροπολίτη Ιακώβου. Εκτός από τα τρία ιδρύματα που προαναφέραμε (πρεβεντόριο-γηροκομείο-ορφανοτροφείο), μπαίνουν σε τροχιά λειτουργίας η οικοκυρική σχολή (υφαντά κυρίως) και η γεωργική σχολή (1954-1956). Μια ξεχωριστή παρουσία στο Μοναστήρι ήταν του κατά κόσμον Ζαφείρη Ζαφειρόπουλου, από την Κερπινή Αρκαδίας. Μετά τις σπουδές του στην Ιατρική, κάποια γεγονότα τον οδήγησαν στο δρόμο της εκκλησίας και η πρόσκληση του Μητροπολίτη Ιακώβου τον βρίσκει ψυχολογικά προετοιμασμένο, για να χειροτονηθεί διάκονος την Κυρ.9 Αυγ.1953, στην Αγία Τριάδα Σιατίστης. Ονομάζεται Χρυσόστομος και στις 21 Αυγ.1953 γίνεται ηγούμενος της Μονής και ιεροκήρυκας της Μητρόπολης. Δεν αγαπούσε τα αξιώματα, αγαπούσε όμως τα παιδιά των ιδρυμάτων της Ι.Μ. και ήταν ο μεγάλος τους φίλος. Είχε την πνευματική εποπτεία των ιδρυμάτων και η φήμη για την καλοσύνη και το έργο του, γνωστή σε κάθε γωνιά της επαρχίας. Φεύγοντας προσωρινά το 1961 για το Α΄Σώμα Στρατού, αναφέρει σε επιστολή του προς τους κατοίκους: «Ήλθα πάμπτωχος και φεύγω βαθύπλουτος εις αισθήματα αγάπης, την οποία αγάπη απέκτησα χάρι σε Σας…» Ξαναγύρισε ως Πρωτοσύγγελος το 1964, αλλά διάλεξε ως έδρα του το Τσοτύλι, συνεχίζοντας το έργο της Χριστιανικής προσφοράς. Παρέμεινε όμως ηγούμενος του μοναστηριού ως το θάνατο του. Για το έργο του, πάντα με τρόπο λεπτό και μυστικό, έλεγε: «Για μένα δεν υπάρχει χειρότερη εκδήλωση φιλανθρωπίας, από το να δίνεις σε κάποιον ένα πιάτο φαγητό και να βγαίνεις φωτογραφία μαζί του. Ο άρρωστος και ο φτωχός δεν είναι θέαμα».
Η αγάπη του κόσμου τον ήθελε Μητροπολίτη Σιατίστης, με την αποχώρηση του Πολύκαρπου το 1973, αλλά άλλη ήταν η απόφαση του Ιερατείου!(στοιχεία για τον Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο από το βιβλίο «Μυστικόν Θυσιαστήριον».Σιωπηρά την Κυρ.21 Δεκ.1980 αναχώρησε εις Κύριον… «Τα πνευματικά μου παιδιά θέλω να γελούν, διότι έτσι τους εδίδαξα περί του λεγόμενου θανάτου». Ο άγιος Τσοτυλίου, ο Πρωτοσύγγελος Σισανίου και Σιατίστης, που φρόντισε για όλους, λάμπρυνε με την παρουσία του την Ι.Μ.Μικροκάστρου, άφησε παρακαταθήκη το έργο του, για το τι σημαίνει χριστιανική αγάπη και προσφορά. Άνεμος αναδημιουργίας απετέλεσε για το μοναστήρι της Παναγιάς, η παρουσία του αρχιμανδρίτη Στεφάνου Ρήνου (1981).
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΙΣΑΝΙΟΥ κ΄ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ Εκοιμήθη εν Κυρίω τη 17/12/2005. Ένα πρόσωπο με πραγματική πίστη και προσφορά στον συνάνθρωπο, ένα πρόσωπο που εμπνέει αγάπη και εμπιστοσύνη ακόμη και με το βλέμμα του. Ασκητική μορφή ο Πατέρας Στέφανος και το έργο που άφησε μεγάλο και αναγνωρίσιμο από όλους. Ηγούμενος σήμερα στο μοναστήρι του Σωτήρος Δρυοβούνου, συνεχίζει την παράδοση των έργων του.
Ένας μοναδικός άνθρωπος, που έχει τάξει σκοπό της ζωής του την Χριστιανική αγάπη και προσφορά. Η συνεργασία του Πατέρα Στέφανου με τον Μητροπολίτη Αντώνιο, είχε το θετικό αποτέλεσμα όλων των έργων της ανακαίνισης της Ι.Μ. τα τελευταία χρόνια. Από το 1993, η Ι.Μ.Παναγιάς Μικροκάστρου, με προεδρικό διάταγμα, χαρακτηρίστηκε γυναικείο μοναστήρι. Η σημερινή ηγεσία του μοναστηριού, έχει προχωρήσει στην ανακαίνιση της εκκλησίας και του περιβάλλοντος χώρου, προσθέτοντας δύο ακόμη εκκλησίες. Οι πιστοί συρρέουν στο προσκύνημα της Παναγιάς, καθ΄ότι ο Έλληνας παραμένει πιστός στις παραδόσεις του. Οι φιγούρες των «ευαγών ιδρυμάτων» υπάρχουν στον χώρο, αλλά είναι άδειες από ψυχές! Οι εποχές αλλάζουν, αλλά τα προβλήματα παραμένουν ίδια στην κοινωνία. Στο ερώτημα επαναλειτουργίας των ιδρυμάτων, κυρίως του ορφανοτροφείου και του γηροκομείου, μπορεί να δοθεί απάντηση; Αν θέλουμε ΝΑΙ! Δεν είναι μόνο τα συγκεκριμένα ιδρύματα. Κοινωνικό έργο μπορεί να «δοθεί» με διάφορες μορφιές, όπως π.χ. παιδικές κατασκηνώσεις, στέγη για άστεγους, χρηματοδότηση παιδιών για σπουδές κ.α.
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΙΣΑΝΙΟΥ ΚΑΙ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ Κ.Κ ΠΑΥΛΟΥ Αν υπάρχει θέληση, μπορούν να επαναλειτουργήσουν. Η ηγουμένη που τόσο έργο έχει δείξει εκεί, μπορεί αν θέλει, να το επιδιώξει. Ο νέος Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Παύλος διαθέτει κοινωνική ευαισθησία και σίγουρα θα είναι αρωγός σε μια τέτοια προσπάθεια. ---- Πέθανε αιφνίδια στις 13 Ιανουαρίου 2019 σε ηλικία 72 ετών, στο σπίτι του στην Χαλκίδα...
AΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
Ραδιοφωνία “Ορθοδοξία και Παράδοση”
Σιάτιστα
